In 2013 heb ik een klein onderzoek verricht naar de behandeling van depressie in hypnotherapie, getiteld: “Hoe wordt hypnotherapie ingezet in de behandeling van depressie en depressieve klachten. Op zoek naar ervaringen van therapeuten en cliënten.”.
Sommige cliënten die therapie zoeken zijn door een psychiater gediagnosticeerd met depressie en hebben antidepressiva voorgeschreven gekregen. Anderen hebben last van depressieve klachten maar hebben nooit een officiële diagnose gekregen. De behoefte om dit onderwerp te onderzoeken en te bespreken met collega’s kwam voort uit mijn perplexiteit rondom de diversiteit in de persoonlijke beleving van depressie. Sommige mensen beleven een bijna constant gevoel van boosheid en machteloosheid en anderen ervaren een gevoel van zinloosheid en vervlakking, weer anderen lijken juist vrolijk en opgewekt of worden overdonderd door angst en krijgen paniekaanvallen.
Hypnotherapeuten merken in het behandelproces dat mensen vastzitten op gevoelsniveau, ze last hebben van een negatief zelfbeeld en dat er vaak onverwerkte traumatische of verlieservaringen aan de basis van de depressie liggen. Gevoelens zoals machteloosheid en slachtofferschap worden in de hypnotherapie gezien als regressieve kenmerken van onverwerkte ervaringen uit het verleden. Depressieve symptomen kunnen ook door een van de ouders doorgegeven worden. Deze worden in therapie introjecties genoemd. Een goed voorbeeld hiervan zijn depressieve klachten van mensen waarvan de ouders in concentratiekampen of jappenkampen hebben gezeten, of mensen met ouders met psychische problemen.
Depressie zie ik dus als een symptoom van iets anders. Depressie is vaak ook een fase van andere herkende psychische problematieken, zoals psychose, persoonlijkheidsstoornissen, verslavingen, gecompliceerde rouw, trauma. Het heeft dan weinig zin om alleen het symptoom te bestrijden zonder het geheel te zien. Daarom ben ik van mening dat huisartsen antidepressiva vaak te snel voorschrijven, zelfs voor problemen die echt andere oplossingen nodig hebben. Jaren geleden ging een vriendin van mij naar de huisarts voor rugpijn en kwam terug met een recept voor antidepressiva, die ze natuurlijk nooit heeft genomen. Hoewel sommige mensen heel blij zijn met de quick fix die een pil kan bieden, zijn veel anderen juist op zoek naar de verdieping die het therapeutische proces kan opleveren. Oorzaken onderzoeken heeft een helende effect en het weer verbinden met onderdrukte emoties is bevrijdend. Dit proces leidt tot grote positieve veranderingen.
Natuurlijk ben ik niet de enige die depressie op deze manier interpreteert. Dit jaar is het boek van Johann Hari verschenen: “Lost connections. Uncovering the real causes of depression- and unexpected solutions”, waar hij ook depressie beschrijft als een logisch symptoom. In zijn zoektocht interviewt hij meerdere artsen en onderzoekers. Hij ontdekt dat depressie en angst als twee symptomen van hetzelfde problematiek worden gezien. Hij ontdekte dat de dopamine en serotonine onbalans ooit op een aanname is gebaseerd en is, ondanks verschillende onderzoeken, nooit bewezen. “Saying that our depression is caused by a malfunctioning brain makes us disconnect from ourselves and therefore from others” (p.42) Gebrek aan verbondenheid met zichzelf, de medemens en andere belangrijke factoren in het leven, veroorzaakt eenzaamheid en machteloosheid. Gemoedstoestanden vergelijkbaar met de “aangeleerde hulpeloosheid” van Martin Seligman (Amerikaanse psycholoog) en momenten van dagelijks regressie die in therapie worden onderzocht. Misschien komt er meer begrip voor deze gemoedstoestand zodat die niet meer gezien wordt als een nare toestand die onderdrukt moet worden met medicijnen.
Hopelijk worden de oorzaken van depressie onderzocht en behandeld, en niet alleen medicijnen toegediend in een poging om de symptomen te verminderen. Dit is ook het standpunt van de World Health Organisation en de Verenigde Naties (http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=21480&LangID=)